Kahramanmaraş merkezli 10 ilde meydana gelen depremin ardından, TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı İ.Uğur Toprak, acil önlem alınması konusunda çağrıda bulunarak açıklamalarda bulundu.
''Ülke tarihimizin en büyük felaketlerinden birisini yaşadık 6 Şubat’ta. Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde arka arkaya yaşanan depremler 15 milyondan fazla yurttaşımızın yaşadığı 10 ilimizde büyük bir yıkıma neden oldu. Şehirler yerle bir oldu. On binlerce canımızı kaybettik. Her birimizin yüreğine büyük bir ateş düştü. Yüz binlerce insanımız doğduğu, büyüdüğü topraklardan göç etmek zorunda kaldı. Benzer acılarla daha önce çok kez geçmiş olsun dedik ve sonra unuttuk. Bu kez sadece geçmiş olmasın. Derhal önlemler alınmalı, sorumlular hesap vermeli ve cezai işlemler uygulanmalı. Bilinmeli ki, imar aflarından, rant hırslarından vazgeçilmediği, bilimden, mühendislikten, doğadan, kamudan ve adaletten taraf olunmadığı müddetçe ne yazık ki enkaz altında kalmaya devam edeceğiz hepimiz.Bir anne bebeği için yapacağı mama için kar suyu kullanıyorken, bir baba bulduğu bir bisküviyi çocukları enkazdan çıkar diye onlar için cebinde saklıyorken bizim söylemlerimiz ne kadar anlam kazanır bilemiyorum. TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu’nun da bileşeni olduğu İzmir Deprem Koordinasyonu olarak Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi’nde topladığımız yardımları tasnifleyerek bölgelere güncel ihtiyaç listeleri doğrultusunda gönderiyoruz. TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi olarak da gelen gıda yardımlarını hazırladığımız yardım kabul kriterleri doğrultusunda kontrollerini yapıp kabul ediyoruz ve uygun olmayan ürünleri de iade ediyoruz. Aynı çalışmayı İzmir Büyükşehir Belediyesi İzfaş Fuar alanındaki yardım toplama merkezinde de yaptığımız çağrı sonucu gönüllü meslektaşlarımız ve öğrenci arkadaşlarımızla birlikte gerçekleştiriyoruz. Ürünlerin kesinlikle kontrollerinin yapılası gerekiyor. Özellikle de tüketim tarihleri. Çünkü ne yazık ki hala tarihi geçmiş ürünlerle karşılaşabiliyoruz. Ürünlerin mutlaka tasniflenerek gönderilmesi gerekiyor. Karışık olarak giden kolilerin orada dağıtılması büyük sorun yaratıyor. Örneğin makarnalar bir koliye, şekerler, çaylar ayrı, bisküviler ayrı vb. Depremin ardından tamamıyla iyi niyetle birçok bireysel ya da kurumsal destekçi yardımcı olmaya çalışıyor. Ancak bunların tam anlamıyla koordine olmaması sonucu oluşabilecek israfı önlemek adına yardımlar mutlaka tek merkezden yönetilmeli. Gıda ürünlerinin direkt yerle temas etmemesi gerekiyor. Zeminler genellikle tozlu, çamurlu ürünlerde küflenme başta olmak üzere birçok problem oluşabilir. Deprem bölgesinde gönüllü olan yurttaşlar imkanlar doğrultusunda bulabildikleri çözümlerle canla başla çalışıyor. İmkanı olan palet üzerine alırken bazı yerlerde branda üzerine konmaya çalışılıyor. Yardım gönderilirken bunlar da göz önüne alınmalı.
DAYANIŞMA YAŞATIR AMA BİLİNÇLİ YAPILMALIHer zaman söylüyoruz evet Dayanışma Yaşatır, ama bilinçli yapılmalı. Barınmayla birlikte en temel ihtiyaçlardan biri olan beslenme ihtiyacı karşılanırken gıda ve su güvenliğinin sağlanması elzemdir. Bunun için barınma alanları hazırlanırken beslenme noktaları da eşzamanlı oluşturulmalıdır. Bu süreçte gıda güvenliğini tehlikeye atmamak adına ilgili kurumlardan gıda mühendisi desteği alınmalıdır. Gerekli gıda ve su güvenliği şartları sağlanmadığı takdirde, depremin yaraları henüz sarılmaya çalışılırken olası bir gıda zehirlenmesi vakası sonucu can kaybı yaşanabilir. Can kaybı yaşanmasa dahi gıda zehirlenmesinin önemli belirtilerinden olan ishal ve kusma görülmesi bile, teknik altyapının eksik olduğu seyyar duş ve tuvalet imkanları dolayısıyla salgına sebebiyet verebilir. Bu durum çok önemli bir halk sağlığı sorununu doğurabilir. Bu gibi durumlara maruz kalmamak için gerekli önlemler derhal alınmalı.30 Ekim İzmir depremi sonrası bir saha gözlem raporu hazırlayıp başta Afad olmak üzere ilgili kurumlara iletmiştik. Bu büyük afet sonucunda da bölgeyi gezerek güvenli gıda ve su arzı konusunda bir Ön Değerlendirme Raporu Afet Çalışma Grubumuz tarafından hazırlandı ve Genel Merkezimiz de kamuoyuyla paylaştı. Bu raporda öne çıkan sonuçlar;Öncelikli grupta yer alan depremzedelerin (bebek, hamile, yaşlı ve kronik hastalığı olanlar) beslenme ihtiyaçları 6. günden sonra karşılanabilmiştir.Gönüllü ve arama kurtarma ekiplerinin temizlik ve barınma problemleri hala çözülememiştir.Gıda depolama alanları belirlenememiş ve uygun depolama koşulları sağlanamamıştır.Dağlık bölgelere 4. günden itibaren sadece sivil inisiyatifler vasıtasıyla yardım ulaştırıldığı gözlenmiştir.Depremin 6. gününden itibaren bölgeden salgın hastalık haberleri gelmeye başlamıştır.Araç eksikliği, koordinasyonsuzluk ve nitelikli kadro eksikliği gözlenmiştir.Soğuk zincir ile taşıma ve depolama araçları hala alanın birçok yerine ulaşabilmiş değildir.Hayvan kaybımızla ilgili hala bir açıklama yapılmamış ve hasar tespit çalışması sonucu yayınlanmamıştır.Su ve kanalizasyon ekiplerinin çalışmaları hala tamamlanmış değildir.Su ile ilgili denetleme izleme çalışmalarına devam edilmeli, bulanıklık ve mikrobiyal kontroller dışında radyoaktivite değerleri de mutlaka analiz edilmelidir.Bölgeye tedbir amaçlı olarak doğalgaz ve elektrik verilememesi kaynaklı hasarın az yaşandığı ve gıda sanayinin yoğun olduğu illerimizde gıda üretimini sekteye uğratmıştır.Gerek Odamızın gerekse TMMOB’nin ilgili diğer odalarının yazılı ve sözlü işbirliği talepleri yetkili makamlarca karşılıksız bırakılmıştır ya da çalışma yapmasına kısıtlı olarak imkan verilmiştir.İyi örnekler olarak da, Belediyeler tarafından bölgeye transfer edilen mobil tır mutfakların gıda depolama, pişirme, dağıtma şeklindeki kritik başlıklar bazında gıda güvenliği standartlarına uygun donanım ve işleyişe sahip olduğu, tır içerisinde gıdalar, depolama alanlarında ayrıştırılmış olup istifleme ve saklama koşullarına uygun olduğu, çalışan personellerin kişisel koruyucu donanımları kullandığı görülmüştür. Yine alanlara bazı belediyeler tarafından mobil soğuk hava depoları da transfer edilmiş ve saklanma koşulları dikkat edilmediğinde tehlike yaratacak gıdaların (et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, diğer çiğ ürünler vb.) korunmasına yönelik lokal önlemler alınmıştır. Bu saklama koşullarının sürdürülebilir olması için jeneratör vb. destek makine/ekipmanlar getirilmiştir.Rapor detayları gösteriyor ki; karşılaşılan afet sonrasında afetin etkilerini azaltmak için ilk 7 gün içerisinde ilgili devlet makamları ve kurumları üzerine düşen görevleri yapmamış ya da yapmakta geç kalmıştır. Bu sorumsuz ve başarısız eylemler silsilesi zaten sonuçları büyük olacak olan bu depremin toplumdaki etkilerini artırmıştır.
Depremin hemen sonrasında yardımları ve arama kurtarma çalışmalarını organize etmesi gereken AFAD ve KIZILAY; gerek arama kurtarma ve sağlık çalışmalarını gerekse gıda yardımlarını organize etmede başarısız olmuştur.Odamız Afet Çalışma Grubu tarafından başlatılan Doğal Afetlerde Gıda ve Su Güvenliği çalışmasının ne kadar önemli olduğu yaşadığımız bu depremle bir kez daha anlaşılmıştır. Afet Çalışma Grubumuz tarafından hazırlığı devam eden kitapçık tamamlandıktan sonra kamuoyuyla paylaşılacaktır.Büyükşehir Belediyelerinin Deprem Master Planında Acil (Afet Sırasında) Planlama Etkinlikler kapsamında yer alan afetzede ve yardım ekipleri için gıda ve su güvenliğinin sağlanması konusu tek cümleyle geçiştirilmek yerine geniş kapsamlı olarak ele alınmalıdır.Alanlarda çıkarılacak yemekler sadece karın doyurmak için olmamalı, ihtiyaç sahiplerinin eksiksiz beslenmeleri, sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişim hakları tam olarak karşılanmalıdır. Sağlıklı, güvenilir gıda ve temiz suya erişimin bir insan hakkı olduğu unutulmamalı, doğal afetten sağ kurtulmuş insanlar, afet alanlarında çalışan arama kurtarma ekipleri ve gönüllüler gıda güvenliği kaynaklı bir riske maruz bırakılmamalıdır.
Bundan sonraki süreçlerde ve afetlerde bu denli büyük yıkımların ve hataların yapılmaması için sorumluluk sahibi tüm makam ve kişileri; kader ve fıtrat söylemlerinin arkasına saklanmaktan vazgeçerek bilimin, tekniğin, mühendisliğin ve alanında uzman kişilerin uyarılarını ve söylemlerini dikkate almaya davet ediyoruz. Nasıl ki yakın zamanda geride bıraktığımız tüm doğal afetlerde kaybettiğimiz tüm canlılarımız, ormanlarımız ve doğal güzelliklerimizin vebali sorumluluk sahibi kişilerde ise bu ve bundan sonraki afetlerde de öyle olacaktır.''
''Ülke tarihimizin en büyük felaketlerinden birisini yaşadık 6 Şubat’ta. Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde arka arkaya yaşanan depremler 15 milyondan fazla yurttaşımızın yaşadığı 10 ilimizde büyük bir yıkıma neden oldu. Şehirler yerle bir oldu. On binlerce canımızı kaybettik. Her birimizin yüreğine büyük bir ateş düştü. Yüz binlerce insanımız doğduğu, büyüdüğü topraklardan göç etmek zorunda kaldı. Benzer acılarla daha önce çok kez geçmiş olsun dedik ve sonra unuttuk. Bu kez sadece geçmiş olmasın. Derhal önlemler alınmalı, sorumlular hesap vermeli ve cezai işlemler uygulanmalı. Bilinmeli ki, imar aflarından, rant hırslarından vazgeçilmediği, bilimden, mühendislikten, doğadan, kamudan ve adaletten taraf olunmadığı müddetçe ne yazık ki enkaz altında kalmaya devam edeceğiz hepimiz.Bir anne bebeği için yapacağı mama için kar suyu kullanıyorken, bir baba bulduğu bir bisküviyi çocukları enkazdan çıkar diye onlar için cebinde saklıyorken bizim söylemlerimiz ne kadar anlam kazanır bilemiyorum. TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu’nun da bileşeni olduğu İzmir Deprem Koordinasyonu olarak Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi’nde topladığımız yardımları tasnifleyerek bölgelere güncel ihtiyaç listeleri doğrultusunda gönderiyoruz. TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi olarak da gelen gıda yardımlarını hazırladığımız yardım kabul kriterleri doğrultusunda kontrollerini yapıp kabul ediyoruz ve uygun olmayan ürünleri de iade ediyoruz. Aynı çalışmayı İzmir Büyükşehir Belediyesi İzfaş Fuar alanındaki yardım toplama merkezinde de yaptığımız çağrı sonucu gönüllü meslektaşlarımız ve öğrenci arkadaşlarımızla birlikte gerçekleştiriyoruz. Ürünlerin kesinlikle kontrollerinin yapılası gerekiyor. Özellikle de tüketim tarihleri. Çünkü ne yazık ki hala tarihi geçmiş ürünlerle karşılaşabiliyoruz. Ürünlerin mutlaka tasniflenerek gönderilmesi gerekiyor. Karışık olarak giden kolilerin orada dağıtılması büyük sorun yaratıyor. Örneğin makarnalar bir koliye, şekerler, çaylar ayrı, bisküviler ayrı vb. Depremin ardından tamamıyla iyi niyetle birçok bireysel ya da kurumsal destekçi yardımcı olmaya çalışıyor. Ancak bunların tam anlamıyla koordine olmaması sonucu oluşabilecek israfı önlemek adına yardımlar mutlaka tek merkezden yönetilmeli. Gıda ürünlerinin direkt yerle temas etmemesi gerekiyor. Zeminler genellikle tozlu, çamurlu ürünlerde küflenme başta olmak üzere birçok problem oluşabilir. Deprem bölgesinde gönüllü olan yurttaşlar imkanlar doğrultusunda bulabildikleri çözümlerle canla başla çalışıyor. İmkanı olan palet üzerine alırken bazı yerlerde branda üzerine konmaya çalışılıyor. Yardım gönderilirken bunlar da göz önüne alınmalı.DAYANIŞMA YAŞATIR AMA BİLİNÇLİ YAPILMALIHer zaman söylüyoruz evet Dayanışma Yaşatır, ama bilinçli yapılmalı. Barınmayla birlikte en temel ihtiyaçlardan biri olan beslenme ihtiyacı karşılanırken gıda ve su güvenliğinin sağlanması elzemdir. Bunun için barınma alanları hazırlanırken beslenme noktaları da eşzamanlı oluşturulmalıdır. Bu süreçte gıda güvenliğini tehlikeye atmamak adına ilgili kurumlardan gıda mühendisi desteği alınmalıdır. Gerekli gıda ve su güvenliği şartları sağlanmadığı takdirde, depremin yaraları henüz sarılmaya çalışılırken olası bir gıda zehirlenmesi vakası sonucu can kaybı yaşanabilir. Can kaybı yaşanmasa dahi gıda zehirlenmesinin önemli belirtilerinden olan ishal ve kusma görülmesi bile, teknik altyapının eksik olduğu seyyar duş ve tuvalet imkanları dolayısıyla salgına sebebiyet verebilir. Bu durum çok önemli bir halk sağlığı sorununu doğurabilir. Bu gibi durumlara maruz kalmamak için gerekli önlemler derhal alınmalı.30 Ekim İzmir depremi sonrası bir saha gözlem raporu hazırlayıp başta Afad olmak üzere ilgili kurumlara iletmiştik. Bu büyük afet sonucunda da bölgeyi gezerek güvenli gıda ve su arzı konusunda bir Ön Değerlendirme Raporu Afet Çalışma Grubumuz tarafından hazırlandı ve Genel Merkezimiz de kamuoyuyla paylaştı. Bu raporda öne çıkan sonuçlar;Öncelikli grupta yer alan depremzedelerin (bebek, hamile, yaşlı ve kronik hastalığı olanlar) beslenme ihtiyaçları 6. günden sonra karşılanabilmiştir.Gönüllü ve arama kurtarma ekiplerinin temizlik ve barınma problemleri hala çözülememiştir.Gıda depolama alanları belirlenememiş ve uygun depolama koşulları sağlanamamıştır.Dağlık bölgelere 4. günden itibaren sadece sivil inisiyatifler vasıtasıyla yardım ulaştırıldığı gözlenmiştir.Depremin 6. gününden itibaren bölgeden salgın hastalık haberleri gelmeye başlamıştır.Araç eksikliği, koordinasyonsuzluk ve nitelikli kadro eksikliği gözlenmiştir.Soğuk zincir ile taşıma ve depolama araçları hala alanın birçok yerine ulaşabilmiş değildir.Hayvan kaybımızla ilgili hala bir açıklama yapılmamış ve hasar tespit çalışması sonucu yayınlanmamıştır.Su ve kanalizasyon ekiplerinin çalışmaları hala tamamlanmış değildir.Su ile ilgili denetleme izleme çalışmalarına devam edilmeli, bulanıklık ve mikrobiyal kontroller dışında radyoaktivite değerleri de mutlaka analiz edilmelidir.Bölgeye tedbir amaçlı olarak doğalgaz ve elektrik verilememesi kaynaklı hasarın az yaşandığı ve gıda sanayinin yoğun olduğu illerimizde gıda üretimini sekteye uğratmıştır.Gerek Odamızın gerekse TMMOB’nin ilgili diğer odalarının yazılı ve sözlü işbirliği talepleri yetkili makamlarca karşılıksız bırakılmıştır ya da çalışma yapmasına kısıtlı olarak imkan verilmiştir.İyi örnekler olarak da, Belediyeler tarafından bölgeye transfer edilen mobil tır mutfakların gıda depolama, pişirme, dağıtma şeklindeki kritik başlıklar bazında gıda güvenliği standartlarına uygun donanım ve işleyişe sahip olduğu, tır içerisinde gıdalar, depolama alanlarında ayrıştırılmış olup istifleme ve saklama koşullarına uygun olduğu, çalışan personellerin kişisel koruyucu donanımları kullandığı görülmüştür. Yine alanlara bazı belediyeler tarafından mobil soğuk hava depoları da transfer edilmiş ve saklanma koşulları dikkat edilmediğinde tehlike yaratacak gıdaların (et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, diğer çiğ ürünler vb.) korunmasına yönelik lokal önlemler alınmıştır. Bu saklama koşullarının sürdürülebilir olması için jeneratör vb. destek makine/ekipmanlar getirilmiştir.Rapor detayları gösteriyor ki; karşılaşılan afet sonrasında afetin etkilerini azaltmak için ilk 7 gün içerisinde ilgili devlet makamları ve kurumları üzerine düşen görevleri yapmamış ya da yapmakta geç kalmıştır. Bu sorumsuz ve başarısız eylemler silsilesi zaten sonuçları büyük olacak olan bu depremin toplumdaki etkilerini artırmıştır.Depremin hemen sonrasında yardımları ve arama kurtarma çalışmalarını organize etmesi gereken AFAD ve KIZILAY; gerek arama kurtarma ve sağlık çalışmalarını gerekse gıda yardımlarını organize etmede başarısız olmuştur.Odamız Afet Çalışma Grubu tarafından başlatılan Doğal Afetlerde Gıda ve Su Güvenliği çalışmasının ne kadar önemli olduğu yaşadığımız bu depremle bir kez daha anlaşılmıştır. Afet Çalışma Grubumuz tarafından hazırlığı devam eden kitapçık tamamlandıktan sonra kamuoyuyla paylaşılacaktır.Büyükşehir Belediyelerinin Deprem Master Planında Acil (Afet Sırasında) Planlama Etkinlikler kapsamında yer alan afetzede ve yardım ekipleri için gıda ve su güvenliğinin sağlanması konusu tek cümleyle geçiştirilmek yerine geniş kapsamlı olarak ele alınmalıdır.Alanlarda çıkarılacak yemekler sadece karın doyurmak için olmamalı, ihtiyaç sahiplerinin eksiksiz beslenmeleri, sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişim hakları tam olarak karşılanmalıdır. Sağlıklı, güvenilir gıda ve temiz suya erişimin bir insan hakkı olduğu unutulmamalı, doğal afetten sağ kurtulmuş insanlar, afet alanlarında çalışan arama kurtarma ekipleri ve gönüllüler gıda güvenliği kaynaklı bir riske maruz bırakılmamalıdır.Bundan sonraki süreçlerde ve afetlerde bu denli büyük yıkımların ve hataların yapılmaması için sorumluluk sahibi tüm makam ve kişileri; kader ve fıtrat söylemlerinin arkasına saklanmaktan vazgeçerek bilimin, tekniğin, mühendisliğin ve alanında uzman kişilerin uyarılarını ve söylemlerini dikkate almaya davet ediyoruz. Nasıl ki yakın zamanda geride bıraktığımız tüm doğal afetlerde kaybettiğimiz tüm canlılarımız, ormanlarımız ve doğal güzelliklerimizin vebali sorumluluk sahibi kişilerde ise bu ve bundan sonraki afetlerde de öyle olacaktır.'' 
